ورود نوزاد جديد با تغييرات اساسي در کل خانواده همراه است. کودکان براي ورود خواهر يا برادر کوچک هيجان‌زده هستند. گاهي با نوزاد جديد با محبت و گاهي با خشم و حسادت برخورد مي‌کنند. آماده‌کردن کودک براي ورود نوزاد جديد موجب شکل‌گيري روابط مناسب ميان آنان مي‌شود. در اين مقاله به راهکارهايي براي رفتار مناسب با فرزند اول در اين مواقع مي‌پردازيم.... 

کودکان براي سازگارشدن با شرايط جديد نياز به فرصت دارند و براي آنها شريک‌شدن با فرد ديگري در کسب توجه و محبت از سوي والدين دشوار است. رابطه کودک با والدين به دليل ورود خواهر يا برادر جديد تغيير خواهد کرد و شايد در اين هنگام کودک نسبت به نوزاد احساس رنجش کنند. آنها شايد به دليل کم‌شدن توجه احساس کند والدين ديگر آنها را دوست ندارند و در اين هنگام شروع رفتارهاي بچگانه چون مکيدن شست، با شيشه شيرخوردن و درخواست براي غذا در دهان گذاشتن مشاهده مي‌شود. اين رفتارها نشانگر تمايل کودک براي کسب توجه والدين است و دادن توجه اضافي در اين موارد موجب تشويق رفتارهاي بچگانه و تداوم آنها خواهد شد. اگر رفتارهاي مطلوب کودک مورد توجه و تشويق قرار نگيرد او با انجام رفتار نامطلوب جلب توجه مي‌کند و در اين هنگام توجه اضافي مانند تعريف بي‌مورد کردن، دليل آوردن، جر و بحث کردن و توجيه کردن موجب تکرار رفتارهاي بچگانه در کودک خواهد شد. از توجه کردن به رفتارهاي بچگانه کودک جدا خودداري کنيد.
کودکان را بايد براي تغييرات اساسي در خانواده آماده کرد. با کودک صحبت کنيد. سه تا چهار ماه پيش از ورود نوزاد جديد آماده‌سازي کودک را شروع کنيد. اگر کودک در سنين پيش‌دبستاني و يا دبستاني است زودتر شروع کنيد. به کودک نگوييد براي او يک دوست و يا هم‌بازي مي‌آوريد زيرا کودک از خوابيدن طولاني‌مدت نوزاد و يا ناتواني شيرخوار در بازي‌کردن با او ناراحت مي‌شود.

v   با کودک درباره نوزاد صحبت کنيد 

فرزند شما به ديدن عکس‌ها و شنيدن داستان‌هاي مربوط به دوران نوزادي‌اش علاقه‌مند است. شيرخوار دوست و يا فاميل‌تان را به کودک نشان داده و يا درباره خانواده‌اي که منتظر نوزاد جديد هستند براي او داستان بگوييد. با توجه به سن کودک درباره تولد کودک و جنسيت براي او توضيح داده و در صورتي که نمي‌دانيد که به کودک چه پاسخي دهيد، جواب ندادن خيلي بهتر از ارايه توضيحات نادرست به کودک است.

v   کودک را با خود همراه کنيد 

اجازه دهيد که کودک حرکات جنين را داخل شکم‌تان احساس کند. از همکاري کردن کودک در آماده‌کردن اتاق نوزاد تشکر کنيد. با همديگر براي نوزاد جديد هديه بخريد. مي‌توانيد از طرف نوزاد جديد نيز براي کودک بزرگ‌تر هديه بخريد.

v   تغييرات را به تدريج ايجاد کنيد 

پيش از ورود نوزاد جديد تغييرات لازم را انجام دهيد زيرا اين کار براي کودک فرصت سازگارشدن با شرايط جديد را ايجاد مي‌کند. اتاق خواب کودک را جدا کنيد و به جاي تخت‌خواب بچه‌گانه از تخت‌خواب بزرگ استفاده کنيد. به کودک نگوييد علت تغييرات ورود نوزاد جديد است بلکه به او بگوييد «تو بزرگ‌تر شده‌اي و بايد مانند دختر و يا پسر بزرگ در اتاق خواب مخصوص خود بخوابي.» از ايجاد تغييرات اساسي در بدو ورود نوزاد جديد خودداري کنيد.

v     مراقبت از نوزاد را به کودک بياموزيد 

به کودک بگوييد نوزاد چه وقت به دنيا خواهد آمد و در هنگام حضور نداشتن شما در خانه چه کسي از او مراقبت خواهد کرد. هنگام خروج از خانه و رفتن به بيمارستان از کودک خداحافظي کرده و او را از برگشت دوباره‌تان مطمئن سازيد. اگر در شرايط نامناسب هستيد و يا کودک در خواب است از قبل يک يادداشت براي او تهيه کنيد. يا به نزديکان بگوييد يادداشت را براي کودک بخواند. درباره احساس خود در يادداشت براي کودک‌تان بنويسيد.

v   حوادث آتي را حدس بزنيد و متناسب با آن رفتار کنيد 

به کودک‌تان اجازه دهيد که نوزاد جديد را ملاقات کند زيرا اين امر موجب کاهش احساس نگراني او درباره سلامت مادر خواهد شد. پيش از آمدن کودک به بيمارستان به او مدت ملاقات و زمان برگشتن به خانه را بگوييد. با گرفتن يک جشن تولد کوچک ورود خواهر يا برادر جديد را جشن بگيريد. گاهي اوقات کودکان هنگام ملاقات مادر ساکت و نگران هستند و يا تمايلي به در آغوش گرفتن مادر و يا حتي بوسيدن او ندارند. خود را براي واکنش‌هاي کودک آماده کرده و آنها را بپذيريد. 

v     کودک را در انجام فعاليت‌هاي مربوط به نوزاد شرکت دهيد 

کودک را در فعاليت‌هاي مربوط به نوزاد شرکت دهيد تا کودک احساس طردشدن نکند. رفتارهاي مناسب کودک را تشويق کنيد. براي مثال «از اينکه در عوض‌کردن لباس کوچولو به من کمک کردي متشکرم. تو خيلي خوب کمک مي‌کني». اگر کودک تمايل به کمک‌کردن به شما را نداشت او را مجبور نکنيد. درباره نوزاد با کودک صحبت کنيد و به او چگونه بغل‌کردن نوزاد را آموزش دهيد. بيشتر اسم نوزاد را بيان کنيد تا کودک او را به عنوان يک فرد و نه يک شيء يا اسباب‌بازي بپذيرد. زماني که خانواده و بستگان شما نوزاد جديد را ملاقات مي‌کنند به آنها توجه کردن به کودک‌تان را گوشزد کنيد.

ده توصيه آخر :

1- برنامه‌هاي روزانه کودک را طبق روال گذشته ادامه دهيد.

2- به کودک اهميت دهيد تا احساس احترام به خود در او شکل گيرد.

3- کودک را براي به آرامي رفتارکردنش با نوزاد تشويق کنيد.

4- براي زمان تغذيه نوزاد برنامه‌ريزي کنيد.

5- احساس کودک را درک کنيد.

6- در هنگام آرام‌ بودن کودک او را تشويق کنيد.

7- در رفتارهايتان باثبات باشيد.

8- بعضي از رفتارهاي نامناسب کودک را ناديده بگيريد.

9- زماني که بدرفتاري‌هاي جدي مي‌بينيد، سريع عکس‌العمل نشان دهيد.

10- از روش ناديده‌گرفتن براي بعضي از رفتارهاي نامناسب استفاده کنيد.